Lifebox: Ένας Οργανισμός που Παρακολουθεί Στενά τις Εξελίξεις της Ασφάλειας των Χειρουργικών Επεμβάσεων

Πρόκειται για μια απλή συσκευή που μπορεί να σώσει τη ζωή σας κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Lifebox έχει μια αποστολή: να κάνει αυτή τη συσκευή διαθέσιμη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Με την υποστήριξη του ΙΣΝ, έχει παραδώσει περισσότερες από 20.000 συσκευές μέχρι στιγμής.

Μια χειρουργική επέμβαση δεν είναι απλή διαδικασία, ωστόσο όταν κάτι πάει λάθος κατά τη διάρκειά της, τα αίτια μπορεί να είναι πολύ απλά.

Ως απάντηση σε αυτήν την κατάσταση, τα τελευταία χρόνια έχει «κερδίσει έδαφος» ένας εξαιρετικά απλός και παράλληλα αποτελεσματικός μηχανισμός ασφαλείας. Πρόκειται για τη Λίστα Ελέγχου για την Ασφάλεια στις Χειρουργικές Επεμβάσεις, 19 σημείων, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η οποία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2008, και σχεδιάστηκε για να διασφαλίζει την ασφάλεια του ασθενή κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης.

Σκοπός της λίστας είναι η παρουσίαση μέτρων που διευκολύνουν τα μέλη χειρουργικών ομάδων, παρέχοντας μια πρότυπη μεθοδολογία σε περιβάλλοντα και συνθήκες υψηλού ρίσκου. Η λίστα ξεκινάει με τις εξής οδηγίες: «Επιβεβαίωση των παρακάτω στοιχείων για τον ασθενή: ταυτότητα, περιοχή επέμβασης, είδος επέμβασης, συναίνεση», και συνεχίζει: «Σήμανση της περιοχής επέμβασης».

Αυτή η λίστα μπορεί να χρησιμεύσει ως ένα εξαιρετικά απλό και παράλληλα αποτελεσματικό εργαλείο ασφάλειας, μειώνοντας τις επιπλοκές και τους θανάτους από χειρουργικές επεμβάσεις, σε ποσοστό μεγαλύτερο του 30%. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της λίστας είναι η κάλυψη όλων των βασικών σημείων, χωρίς να απαιτείται η χρήση επιπλέον πόρων ή εξοπλισμού που μπορεί να μην είναι διαθέσιμα στις χειρουργικές ομάδες.

Ένα από τα εργαλεία που αναφέρονται στη λίστα είναι το παλμικό οξύμετρο, που συνοδεύεται από τις εξής οδηγίες: «Τοποθέτηση παλμικού οξύμετρου στον ασθενή και έλεγχος λειτουργείας». Τα παλμικά οξύμετρα μετρούν τον κορεσμό οξυγόνου στο αίμα, χρησιμοποιώντας έναν μη επεμβατικό αισθητήρα που σφίγγει ελαφρώς το δάχτυλο. Ειδοποιούν τους χειρουργούς και το ιατρικό προσωπικό όταν τα επίπεδα οξυγόνου του αίματος ενός ασθενούς πέφτουν κάτω από το ασφαλές όριο, και αποτελούν βασικό εργαλείο των χειρουργικών επεμβάσεων, με γενική αναισθησία, εδώ και πολλές δεκαετίες. Κι όμως, μόλις μέχρι πριν από μια δεκαετία, περισσότερα από 77.000 χειρουργεία δεν διέθεταν παλμικό οξύμετρο, σύμφωνα με στοιχεία του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Lifebox Foundation.

Ο οργανισμός Lifebox ιδρύθηκε το 2011 από το Σύνδεσμο Αναισθησιολόγων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, την Παγκόσμια Ομοσπονδία Αναισθησιολόγων, το Νοσοκομείο Brigham and Women’s Hospital, και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας Harvard T.H. Chan, με αποστολή να παρέχει παλμικά οξύμετρα σε νοσηλευτικά ιδρύματα με περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Η παροχή παλμικών οξυμέτρων σε χειρουργικές ομάδες, που υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχαν τη δυνατότητα να τους προμηθευτούν, όχι μόνο εξασφαλίζει ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις της λίστας, αλλά το κυριότερο, σώζει ζωές.

Φυσικά η προμήθεια ενός παλμικού οξύμετρου δεν είναι από μόνη της αρκετή, δεδομένου ότι ένα αναξιόπιστο μηχάνημα μπορεί να είναι χειρότερο από την έλλειψή του. Ο οργανισμός Lifebox δημιούργησε μια συσκευή –το επονομαζόμενο «Lifebox»– με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες για την αντιμετώπιση των διακοπών της ηλεκτρικής ενέργειας, με ανθεκτική κατασκευή για να επιβιώνει τη σκληρή χρήση χωρίς ανάγκη συντήρησης. Το κόστος του είναι αρκετά προσιτό για να διευκολυνθεί η ευρεία διάθεσή του.

Μεγαλύτερη σημασία, ωστόσο, και από την ίδια την τεχνολογία, έχουν τα δίκτυα των ιατρικών επαγγελματιών που χρησιμοποιούν παλμικά οξύμετρα, και υιοθετούν τη Λίστα Ελέγχου για την Ασφάλεια στις Χειρουργικές Επεμβάσεις, επηρεάζοντας την κουλτούρα των χειρουργείων. Το Lifebox ακολουθεί ειδικά, τοπικά μοντέλα συνεργασίας, συνεργαζόμενο επί τόπου με οργανισμούς και άτομα για τη διανομή της συσκευής, ενώ παράλληλα εκπαιδεύει το προσωπικό των νοσοκομείων μέσω εργαστηρίων αλλά και «εκπαίδευσης εκπαιδευτών».

Credit:Lifebox

Δύο δωρεές από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), από το 2016 έως το 2019, υποστήριξαν τη λειτουργία του οργανισμού Lifebox, διευκολύνοντας την επέκταση του έργου του για την προμήθεια παλμικών οξυμέτρων και την ασφαλή αναισθησία, στην Ινδία.

Τη χρονιά που ιδρύθηκε το Lifebox, το 2011, σχεδόν οι μισές χειρουργικές αίθουσες στην Ινδία δεν είχαν παλμικά οξύμετρα. Με την υποστήριξη του ΙΣΝ, ο οργανισμός κατάφερε να δωρίσει 748 παλμικά οξύμετρα σε εγκαταστάσεις νοσηλευτικών ιδρυμάτων, παρέχοντας παράλληλα εκπαίδευση σε περισσότερους από 1.000 επαγγελματίες υγείας σε εννέα πολιτείες της Ινδίας, ενώ εκπαίδευσε και 50 επιπλέον εκπαιδευτές.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης, οι συμμετέχοντες συζήτησαν σχετικά με τη Λίστα Ελέγχου για την Ασφάλεια στις Χειρουργικές Επεμβάσεις, και για τις ασφαλείς χειρουργικές πρακτικές, έμαθαν πώς να χρησιμοποιούν το παλμικό οξύμετρο Lifebox, ανέλυσαν περιπτωσιολογικές μελέτες για τη χρήση του, και ανέπτυξαν σχέδια δράσης για τις περιπτώσεις που κάτι μπορεί να πάει λάθος στην αναισθησία.

Σύμφωνα με εκτίμηση του οργανισμού Lifebox, τα δωρισμένα παλμικά οξύμετρα έχουν συμβάλει στην ασφάλεια περισσότερων από 700.000 χειρουργικών επεμβάσεων στην Ινδία, με τα οξύμετρα να λειτουργούν, σχεδόν στο σύνολό τους, κατά μέσο όρο, για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Τον Ιανουάριο, οι οργανισμοί Lifebox και Ariadne Labs δημοσίευσαν μια αναφορά με τίτλο «Checking in on the Checklist at 10 Years» (Ελέγχοντας τη Λίστα Ελέγχου 10 χρόνια Μετά), σχετικά με την κατάσταση και τα επόμενα βήματα. Όπως σημειώθηκε και άρθρο των New York Times για την έκθεση, η Λίστα χρησιμοποιείται στο 90% των χειρουργικών επεμβάσεων στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, αλλά μόνο στο ένα τρίτο αυτών σε υπανάπτυκτες.

Η έκθεση εντόπισε αρκετούς παράγοντες που συμβάλουν σε αυτή την ανισότητα, και ο οργανισμός Lifebox συνεχίζει να προσπαθεί να κατοχυρώσει ασφαλείς συνθήκες κατά τη διάρκεια επεμβάσεων. Συνεχίζει να δημιουργεί νέες συνεργασίες με ενώσεις αναισθησιολόγων και άλλων ιατρικών επαγγελματιών σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πρόγραμμά του, με τίτλο «Clean Cut», επιδιώκει τη μείωση των χειρουργικών λοιμώξεων, και προωθεί ένα σχέδιο για την ανάπτυξη ενός προβολέα κεφαλής που θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ανεπαρκών συνθηκών χειρουργικού φωτισμού που επηρεάζουν περίπου 24 εκατομμύρια ασθενείς ετησίως.

Συνολικά, ο οργανισμός Lifebox έχει μέχρι στιγμής δωρίσει περισσότερα από 20.000 παλμικά οξύμετρα σε χειρουργικές ομάδες σε πάνω από 100 χώρες.

Αυτή η πολυεπίπεδη προσπάθεια, που λαμβάνει χώρα σε πολλές ηπείρους, μπορεί να ακούγεται εξαιρετικά πολύπλοκη, ωστόσο μείνετε ήσυχοι, ο οργανισμός γνωρίζει πολύ καλά πώς να προχωρά αργά και μεθοδικά προς τον στόχο του.

Μάθετε περισσότερα:

-Διαβάστε ένα άρθρο του 2017 στο Atlantic που αναφέρει την υποστήριξη του ΙΣΝ στο έργο του Lifebox στην Ινδία

-Διαβάστε την Έκθεση «Checking in on the Checklist at 10 Years» στους New York Times

-Διαβάστε το βιβλίο του 2009 του Δρ Atul Gawande, με τίτλο The Checklist Manifesto: How to Get Things Right

-Κατεβάστε την εφαρμογή Surgical Safety Checklist, ώστε να έχετε πάντα στη διάθεσή σας τη Λίστα όταν πραγματοποιείτε χειρουργικές επεμβάσεις