Να Σου Πω Μια Ιστορία;
Από τις τοιχογραφίες και τις αναπαραστάσεις που έχουν ανακαλυφθεί σε σπήλαια, τις ιστορίες που αφηγούνται γιαγιάδες και παππούδες στα εγγόνια τους, και τις ιστορίες που διαβάζουμε στο χαρτί ή, εσχάτως, ακούμε σε ψηφιακές εφαρμογές, η Ιστορία είναι πάντα εκεί για να ενώσει το παρελθόν με το παρόν, τον αφηγητή με τον ακροατή, το συναίσθημα με τη γνώση, την απειρία με την εμπειρία. Οι ιστορίες μας διδάσκουν να ακούμε, να συνδεόμαστε, να χαράζουμε δρόμους κοντά ή μακριά από την πεπατημένη.
Το Istorima αποτελεί το μεγαλύτερο εγχείρημα συλλογής προφορικών ιστοριών στην Ελλάδα. Είναι μια προσπάθεια που ξεκίνησε από τη δημοσιογράφο Σοφία Παπαϊωάννου και την ιστορικό Katherine Fleming, με την ιδρυτική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Σε κάθε νομό και σε κάθε χωριό της Ελλάδας, το Istorima φιλοδοξεί να συγκεντρώσει μέσα στα επόμενα χρόνια τις προφορικές ιστορίες των κατοίκων τους, ιστορίες ανθρώπων που ζουν δίπλα μας, ιστορίες αγάπης, καταστροφής, εγκλήματος, πολέμου, μετανάστευσης.
Οι καταγραφείς των ιστοριών είναι νέοι άνθρωποι, ηλικίας 18-35, που ζουν στις περιοχές που καταγράφουν. Ανά τακτά διαστήματα, το Istorima προκηρύσσει αμειβόμενες θέσεις εργασίας σε κάθε νομό της χώρας, στη συνέχεια επιλέγει τους συνεργάτες του, τους εκπαιδεύει και ξεκινά η αναζήτηση και η καταγραφή των ιστοριών. Οι νέοι ερευνητές, που εκπαιδεύονται στις τεχνικές της συνέντευξης, στη χρήση του εξοπλισμού που τους παραδίδεται, στον ηθικό κώδικα που διέπει τη διαδικασία της προφορικής συνέντευξης και στους κανόνες προφορικής ιστορίας, έχουν ο καθένας στη διάθεσή του 9 μήνες να βρει τους αφηγητές για να συλλέξει τις ιστορίες του τόπου του που πιστεύει ότι πρέπει να ακουστούν.
Οι ερευνητές δεν αποτελούν παράπλευρο όφελος, αλλά τη ραχοκοκαλιά του προγράμματος. Γεννημένο στην καρδιά της κρίσης στην Ελλάδα, το Istorima είναι κομμάτι της ευρύτερης πρωτοβουλίας του ΙΣΝ για την επανεκκίνηση και ενίσχυση των νέων, ενός προγράμματος δωρεών ύψους €100 εκατομμυρίων που διατέθηκαν σε κοινωφελείς σκοπούς με βασική μέριμνα το πώς θα βοηθήσουμε στην απασχολησιμότητα των νέων μακροπρόθεσμα. Οι καταγραφείς των προφορικών ιστοριών των κατοίκων της χώρας είναι νέοι, ζουν στους νομούς που επικεντρώνεται κάθε φορά το Istorima, επιθυμούν να μάθουν την τεχνική των συνεντεύξεων, να συνδεθούν με τον τόπο και τους ανθρώπους, να συλλέξουν και να αποθέσουν, σε έναν δημόσιο τόπο, αυτή την παρακαταθήκη.
Μέσα στα επόμενα χρόνια, 1.500 ερευνητές θα καταγράψουν 50.000 ιστορίες απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδας, ενώ ήδη 250 ερευνητές έχουν συλλέξει περίπου 6.000 προφορικές ιστορίες. Το υλικό που συγκεντρώνεται διαμορφώνει τη βάση για ένα αρχείο που θα είναι εύκολα και ελεύθερα προσβάσιμο σε όλο τον κόσμο. Ένα ζωντανό Αρχείο Προφορικών Ιστοριών που θα κρατάει μέσα του τη μνήμη, την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας.
Το Istorima είναι οι ερευνητές-ακροατές του, οι αφηγητές του, οι ιστορίες του και ο κοινός τόπος ανάμεσά τους. Είναι μια σύνδεση ανάμεσα στις ιστορίες που έχουν ήδη διαδραματιστεί και στη γνώση που καθοδηγεί τη δράση, σήμερα και αύριο. Είναι το μεγαλύτερο εγχείρημα συλλογής προφορικών ιστοριών στην Ελλάδα, αλλά και τόσα πολλά παραπάνω.