Το Πανεπιστήμιο Rockefeller Eγκαινιάζει το Stavros Niarchos Foundation–David Rockefeller River Campus

Το Πανεπιστήμιο Rockefeller, το οποίο, εάν δεν ήταν εκπαιδευτικό ίδρυμα αλλά χώρα, θα κατατάσσονταν ανάμεσα στις πρώτες δέκα χώρες με το μεγαλύτερο ρεκόρ βραβείων Νόμπελ είχε αντίστοιχα ένα πρόβλημα που στη συνέχεια καθόρισε το πλαίσιο της επίλυσής του.
Η συνεργασία μεταξύ ερευνητών που εκτείνεται πέρα από τα όρια του εργαστηρίου τους αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της μεθόδου, με την οποία το Πανεπιστήμιο προσεγγίζει την επιστημονική έρευνα. Παρά το γεγονός ότι οι επίσημες προσπάθειες συνεργασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την άτυπη συνεργασία και τη θετική αλληλεπίδραση που προκύπτουν φυσικά μεταξύ συναδέλφων, οι οποίοι μοιράζονται τον ίδιο χώρο.

Στο Rockefeller διαπίστωσαν ότι η διάταξη των υψηλών, τύπου πύργου, εργαστηριακών κτιρίων, που χωρίζονται σε μικρότερους ορόφους, είχε ως συνέπεια την απομόνωση κάθε εργαστηρίου από τα υπόλοιπα με τα οποία συστεγαζόταν. Έτσι, όταν ήρθε η ώρα να κατασκευαστούν νέες, σύγχρονες εργαστηριακές εγκαταστάσεις, το Rockefeller θέλησε να δημιουργήσει ένα οριζόντια προσανατολισμένο κτίριο που θα μπορούσε να φιλοξενήσει μεγάλους, ανοιχτούς χώρους για εργαστήρια και κοινόχρηστους χώρους διαφορετικών χρήσεων.

Και σε αυτό το σημείο προέκυψε το πρόβλημα. Το Rockefeller βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του Μανχάταν, όπου η αξία της γης είναι εξαιρετικά υψηλή και όταν κάποιος χτίζει, συνήθως χτίζει προς τα πάνω. Χωρίς διαθέσιμο χώρο για μία οριζόντια δομή, το Rockefeller έπρεπε να επιστρατεύσει τη φαντασία του. Στο πλαίσιο αυτού του πολύ συγκεκριμένου προβλήματος, το Πανεπιστήμιο προώθησε μία καινοτόμο λύση.

Η ανατολική πλευρά της πανεπιστημιούπολης έβλεπε προς το East River, ωστόσο το FDR Drive, ένας από τους δρόμους με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην πόλη, μεσολαβούσε μεταξύ των δύο πλευρών του πανεπιστημίου. Πάνω λοιπόν από το FDR Drive, το Rockefeller βρήκε τον κατάλληλο χώρο για το νέο κτίριο με οριζόντια διάταξη.

Η ανάπτυξη της πανεπιστημιούπολης οκτώ επιπλέον στρεμμάτων πάνω από έναν πολυσύχναστο δρόμο απαιτούσε συντονισμό και δουλειά που ισορροπούσε ανάμεσα στη χειρουργική ακρίβεια και σε μία χορογραφία μπαλέτου. Τα κατασκευαστικά έργα δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν πάνω από τον πολυσύχναστο δρόμο, αφήνοντας ένα μικρό μονάχα περιθώριο κατά τη διάρκεια των πρωινών ωρών, όπου το κομμάτι εκείνο του FDR Drive μπορούσε να κλείσει για να επιτρέψει τη συνέχιση των έργων. Γεγονός που σήμαινε ότι η κατασκευή μπορούσε να γίνει μόνο με τη χρήση προκατασκευασμένων δομικών στοιχείων που θα μεταφέρονταν μέσω του ποταμού. Ωστόσο, οι παλίρροιες του East River περιόρισαν ακόμη περισσότερο τα ήδη περιορισμένα διαστήματα όπου μπορούσαν να πραγματοποιηθούν τα έργα.

Πέντε χρόνια μετά την έναρξη ενός έργου που έλαβε σημαντική υποστήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ο χορός ακριβείας μεταξύ των φορτηγών-πλοίων και των γερανών έφτασε στο τέλος του και το Stavros Niarchos Foundation–David Rockefeller River Campus ολοκληρώθηκε. Το όνομα της νέας πανεπιστημιούπολης λειτουργεί επίσης ως αναφορά σε μία ακόμη σημαντική πτυχή που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία της. Για πάνω από μισό αιώνα, ο ιδρυτής του ΙΣΝ, ο αείμνηστος Σταύρος Νιάρχος, ήταν στενός φίλος και συνεταίρος με τον αείμνηστο David Rockefeller. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και ο David Rockefeller, κατά τη διάρκεια της ζωής του, είχαν δεσμευτεί να επενδύσουν ο καθένας από την πλευρά του $75 εκατομμύρια για την υλοποίηση του έργου, το οποίο ανακοινώθηκε στα τέλη του 2014.

Από μία άποψη, το έργο αποτελεί μία πλήρη μεταμόρφωση της πανεπιστημιούπολης, καθώς από την πλευρά του ποταμού, το Rockefeller είναι αγνώριστο. Ωστόσο, από τη δυτική πλευρά του οικοπέδου, ένας ανυποψίαστος περαστικός μπορεί να μην παρατηρήσει αμέσως πως κάτι έχει αλλάξει. Η Πανεπιστημιούπολη SNF-DR ενσωματώνεται οπτικά με τους υπόλοιπους χώρους του Πανεπιστημίου, επεκτείνοντας παράλληλα τον φιλόξενο πράσινο υπαίθριο χώρο της.

Το τι ακριβώς συνεπάγεται η νέα πανεπιστημιούπολη για το έργο του Rockefeller εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την οπτική γωνία του καθενός.

Σύμφωνα με μία άποψη, πρόκειται για μία ριζική μεταμόρφωση του Πανεπιστημίου, που ανοίγει μία νέα εποχή δυνατοτήτων σε ό,τι αφορά την επιστημονική συνεργασία και έρευνα. Ο χώρος που δημιουργήθηκε καθιστά εφικτό έναν νέο τρόπο διεξαγωγής της έρευνας, ένα νέο πρότυπο αλληλεπίδρασης μεταξύ συναδέλφων, καθώς και νέους χώρους, εσωτερικούς και εξωτερικούς, για την ακαδημαϊκή κοινότητα. Παρέχει τις ερευνητικές εγκαταστάσεις αιχμής που είναι κρίσιμες για το έργο του Πανεπιστημίου.

Από μία άλλη άποψη, η νέα πανεπιστημιούπολη αντιπροσωπεύει την αδιάκοπη συνέχιση του έργου που ήδη επιτελείται στο Rockefeller και της φιλοσοφίας που το διέπει. Απλώς, επεκτείνει τον φυσικό χώρο στον οποίο οι επιστήμονες του Rockefeller διεξάγουν έρευνα διεθνών προδιαγραφών, συνεργάζονται μεταξύ τους πέρα από τα όρια των εργαστηρίων τους, δημιουργούν παραγωγικές κοινότητες γνώσης, και εντοπίζουν τα προβλήματα των οποίων οι λύσεις έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο.

Το πιο σημαντικό στοιχείο, ανεξαρτήτως οπτικής για το νέο κτίριο, είναι ότι κατά βάση πρόκειται για ένα βαθιά ανθρώπινο κτίριο. Η λογική που κρύβεται από πίσω και οι τεράστιες τεχνικές δυσκολίες που συνεπάγεται προέκυψαν από την ανθρωποκεντρική διάσταση που βρίσκεται στον πυρήνα του έργου. Και καθώς οι ερευνητές του Rockefeller εξακολουθούν να παράγουν έρευνα επιπέδου Νόμπελ στις βιολογικές και ιατρικές επιστήμες με προοπτική να βελτιώσουν την ανθρώπινη ζωή –έρευνα που θα ενισχυθεί από τις νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις που με τη σειρά τους θα διευκολύνουν την αλληλεπίδραση μεταξύ τους– η ανθρώπινη διάσταση θα βρίσκεται πάντα στην καρδιά αυτού του έργου.