Kάτι αλλάζει στην οδό Ελπίδος, στην Πλατεία Βικτωρίας

“Δεν θα δώσουμε τρόφιμα, ούτε ρούχα: δίνουμε εφόδια και εργαλεία ώστε να μπορούν να τα εξασφαλίσουν οι ίδιοι μεγαλώνοντας μόνοι τους”, αναφέρει ο Άγγελος Κωσταμπάρης, Συντονιστής Ενεργοποίησης Κοινότητας του Victoria Square Project (VSP), συνοψίζοντας τη φιλοσοφία της πρωτοβουλίας.

Σε έναν μικρό πεζόδρομο, στην πλατεία Βικτωρίας, οι νεαροί κάτοικοί της, έφηβοι και παιδιά από διαφορετικά εθνικά, κοινωνικά και πολιτιστικά περιβάλλοντα βρίσκουν χώρο έκφρασης και δημιουργίας. Στον αριθμό 13 της οδού Ελπίδος. Εκεί, όπου στήθηκε ένας λιτός μεν ζωτικός δε χώρος, επέκταση του πεζόδρομου και προέκταση του δημόσιου χώρου, που γρήγορα γέμισε φωνές και πειράγματα. Το VSP, η σύλληψη και έμπνευση του Rick Lowe και της Μαρίας Παπαδημητρίου, στο πλαίσιο της documenta14 το 2017, ήταν να διαμορφωθεί ένα κοινωνικό γλυπτό, ένα εξελισσόμενο κοινωνικό και καλλιτεχνικό πείραμα, όπου η σύγχρονη τέχνη έρχεται στην κλίμακα της γειτονιάς και αφορά σε όλους, Έλληνες και μη. Σύντομα αποτέλεσε έναν ανοικτό χώρο αναψυχής και δημιουργικής έκφρασης για όλους τους κατοίκους, ακόμη και αυτούς που κάποιοι θεωρούν “λιγότερο επιθυμητούς”. Σε μια γειτονιά με μεγάλο ενδιαφέρον και έντονο πολυφυλετικό χαρακτήρα.

Σήμερα, τρία χρόνια μετά, το VSP έχοντας αποκτήσει σταθερούς δεσμούς με τη γειτονιά, εδραιώθηκε ως βασικό υπόβαθρο του τοπικού καλλιτεχνικού και κοινωνικού γίγνεσθαι, οδηγώντας στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και στην ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής διάδρασης. Ακούγεται ακατόρθωτο, ουτοπικό αλλά το VSP απέκτησε γερές βάσεις και πλέον ανοίγει φτερά. Συνεργάζεται με φορείς, όπως οι MONUMENTA, Melissa Network, Τοπικές Πρωτοβουλίες Κατοίκων, 2ο ΓΕΛ Αθήνας Θεόδωρος Αγγελόπουλος, SynAthina, Μεταβατικό Σχολείο του ΚΕΘΕΑ, Curing the limbo Δήμου Αθηναίων ενώ, παράλληλα, θέτει στη δημόσια σφαίρα, για τα έτη 2020-2022, το ερευνητικό ερώτημα “Ποιος είναι ο σύγχρονος Αθηναίος”, επιδιώκοντας να αναγνωρίσει και να αναδείξει όλα αυτά τα στοιχεία που συγκροτούν την πολιτισμική ταυτότητα της Αθήνας.

Έτσι, μέσω της έκθεσης των μελών του σε δημιουργικές δράσεις και μέσω της αξιοποίησης της σύγχρονης τέχνης, το VSP προσπαθεί ενεργά, να βελτιώνει τη ζωή μιας γειτονιάς που παλεύει, χρόνια τώρα, με την υποβάθμιση. Όπως λέει ο Άγγελος: “Eρχόμενοι οι νέοι της γειτονιάς σε διάλογο και συν-δημιουργία, προκαλούν παράλληλα μια διαδικασία πρόσμιξης, ένα ψηφιδωτό από γνώμες, διαφωνίες, πεποιθήσεις. Και μέσα από όλο αυτό, δημιουργούνται κεκτημένα, ζυμώνονται οι σχέσεις και καλοσυνεύουν οι άνθρωποι, πότε άκοπα, πότε με προσπάθεια”.

Και τι κάνουμε εμείς; Εμείς στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), συνειδητοποιήσαμε ότι δομές σαν το VSP είναι σημαντικό να στηριχθούν στο έργο τους, να συνεχίσουν να παρέχουν το δικαίωμα της προσωπικής έκφρασης και δημιουργίας. Ώστε να εμπλουτίζονται οι επιλογές των νέων, να ενισχύεται η ατομική και ομαδική έκφραση, η διάδραση, η ανάληψη πρωτοβουλίας και προπαντός η δέσμευση σε κοινά αποδεκτούς παραγωγικούς στόχους. Μόνον έτσι διαμορφώνονται ατομικές συνειδήσεις μες στην τοπική κοινότητα και όχι περιθωριοποιημένοι νέοι.

Η ιστορία της ανθρωπότητας εμπεριέχει τη μετακίνηση των λαών. Πότε από επιλογή, πότε από ανάγκη. Είναι αδύνατον να βρεθεί μια κοινωνία ανεπηρέαστη από τις μετακινήσεις. Η φιλοξενία, η αγάπη για τους ξένους, τι απέγινε; Είναι πιο πιθανό να δει κάποιος τον ξένο σαν απειλή, παρά σαν συνάνθρωπο. Όχι όμως εδώ, στην οδό Ελπίδος 13. Το VSP φιλοξενεί και συμβάλλει στο νέο αφήγημα της πολυεθνικής κοινότητας που διαμορφώνεται στην περιοχή, και κατ’ επέκταση στη διαμόρφωση της σύγχρονης Αθηναϊκής ταυτότητας.

Ελίνα Κλαριδοπούλου

Διεύθυνση Δωρεών ΙΣΝ

Σχετικά θέματα:

“Ένα άλμπουμ από την πλατεία μας” παρουσίαση έργου μελών του VSP, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Stavros Niarchos Foundation Public Humanities Initiative (SNFPHI) που πραγματοποιείται με δωρεά του ΙΣΝ.