Η κλιματική κρίση στην κρίση των παιδιών

Αυτά είναι ορισμένα από τα ζητήματα που τέθηκαν στην πρόσφατη διάσκεψη κορυφής για το κλίμα. Όχι, δεν μιλάμε για την παγκόσμια διάσκεψη κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP26 στη Γλασκώβη στις αρχές Νοεμβρίου 2023, αλλά για τη συνάντηση κορυφής στο 102^ο Δημοτικό Σχολείο στην Αθήνα, που πραγματοποιήθηκε στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου με τη συμμετοχή 32 μαθητών από την πέμπτη και έκτη δημοτικού. Μήπως τελικά τις απαντήσεις τις έχουν τα παιδιά;

Η συνάντηση κορυφής είναι στην πραγματικότητα ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της WWF με τίτλο «Μαθητές σε δράση για το κλίμα» και το 102^ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών αποτελεί ένα μόνο από τα συνολικά 40 σχολεία που υλοποιείται το πρόγραμμα*. Στο πλαίσιο του προγράμματος, πραγματοποιείται ένα εργαστήριο στο οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες χωρίζονται σε διαφορετικές ομάδες και από την αρχή τούς δίνεται ο απαραίτητος χώρος για πρωτοβουλίες και ιδέες, καθώς επιλέγουν μόνοι τους τα ονόματα των ομάδων τους. «Οι Ερευνητές του Κλίματος», «Άμεση Διάσωση» και «Έτοιμοι για Δράση» είναι μερικά από τα ονόματα που έχουν επιλέξει οι μαθητές, δείχνοντας στην πράξη πόσο ευφάνταστοι και δημιουργικοί είναι, όταν τους δίνεται η ευκαιρία. Στη συνέχεια, γίνεται μια πρώτη εισαγωγή, όπου οι υπεύθυνες του προγράμματος, η Ελένη Σβορώνου και η Nάνσυ Κουταβά, τα μυούν σε βασικές γνώσεις σχετικά με την κλιματική κρίση, τις αιτίες και πιθανές, πραγματικές λύσεις. Και στη συνέχεια περνούν από τη θεωρία στην πράξη, όπου ζητείται από τα παιδιά να ερευνήσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του σχολείου τους και να βρουν πρακτικές λύσεις για τη μείωσή του. Με τη βοήθεια μεντόρων κατασκευάζουν την ιδέα τους σε μια μακέτα και αφού τη δοκιμάσουν, την εφαρμόζουν σε μεγάλη κλίμακα.

Ένα ηλιακό micro:bin που συνοδεύεται με tablet και λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια ειδοποιεί τους μαθητές εάν έχουν πετάξει απορρίμματα σε λάθος κάδο, ένα ισοθερμικό επαναχρησιμοποιούμενο σκεύος φαγητού συμβάλλει στον περιορισμό της χρήσης πλαστικών δοχείων, ενώ ένας φυτοφράκτης στη βορεινή πλευρά ενός σχολείου μειώνει τις ενεργειακές απώλειες του σχολείου τα φυτά του οποίου ποτίζονται με γεώτρηση της περιοχής. Αυτές είναι ορισμένες μόνο από τις πρωτότυπες ιδέες που είναι προϊόν σκέψης των μαθητών και μαθητριών, μέσα από μια διαδικασία που τους εξοικειώνει με την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της, τους βοηθάει να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους, ενώ καλλιεργεί τις δεξιότητές τους στις φυσικές επιστήμες, προσφέροντας στα σχολεία που συμμετέχουν μια εργαλειοθήκη STEM χαμηλού κόστους. Στη συνέχεια οι καλύτερες ιδέες βραβεύονται με χρηματικό έπαθλο με σκοπό την υποστήριξη της υλοποίησής τους.

Τελικά η κλιματική αλλαγή, όσο στερεότυπο κι εάν είναι, αποτελεί ένα θέμα που αφορά καταρχάς τους νέους ανθρώπους και το μέλλον τους, και η αλλαγή αντίληψης μπορεί να επιτευχθεί ένα σχολείο τη φορά. Ή όπως χαρακτηριστικά συνόψισε την ουσία του προγράμματος ένας μαθητής του 102^ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών: «Για να φτάσεις ψηλά πρέπει να χτίσεις γερή βάση».

*Το πρόγραμμα «Μαθητές σε δράση για το κλίμα» υλοποιείται εδώ και δύο χρόνια με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη των ιδρυμάτων A. Γ. Λεβέντη και Μποδοσάκη και την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας σε πλήθος σχολείων, μεταξύ των οποίων σε Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, σε Επαγγελματικά Λύκεια και σε Ειδικά Σχολεία κατά προτεραιότητα από ευάλωτες κοινωνικά ή περιβαλλοντικά περιοχές της χώρας.