Μετάβαση στο κεντρικό περιεχόμενο

Ανθρωπιστικές Σπουδές Έξω από τις Αίθουσες Διδασκαλίας

«Γιατί τις αποκαλούμε δημόσιες, ανθρωπιστικές επιστήμες; Διότι οφείλουν να είναι δημόσιες· γιατί οι ανθρωπιστικές επιστήμες πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλους. Και διότι σίγουρα δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι προσβάσιμες μόνο σε αυτούς που έχουν την οικονομική δυνατότητα», δήλωσε ο Mark Mazower, Διευθυντής του Stavros Niarchos Foundation Public Humanities Initiative (SNFPHI), στο Columbia University.

Η πρωτοβουλία SNFPHI προσβλέπει στην οικοδόμηση μίας διατλαντικής γέφυρας συνεργασίας, η οποία θα ενεργοποιήσει τις κρυμμένες, δημιουργικές δυνατότητες στην Ελλάδα, αντλώντας, παράλληλα, από την πνευματική παράδοση ενός από τα κορυφαία ερευνητικά πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Οι καρποί αυτής της συνεργασίας αφορούν στην παραγωγή καινοτόμων έργων που προσελκύουν το κοινό μέσα από νέους τρόπους προσέγγισης, συζήτησης και δράσης, με αφορμή νέες ιδέες για τον κόσμο γύρω μας.
«Αυτή η δημιουργική κινητικότητα δεν είναι πουθενά τόσο εμφανής και ζωντανή, όσο στην Ελλάδα, όπου οργανισμοί και τοπικές ομάδες παράγουν απίστευτο έργο, με περιορισμένους πόρους και μηδαμινή υποστήριξη», δήλωσε ο Mazower.

Για παράδειγμα, η πολυπολιτισμική γειτονιά της Πλατείας Βικτωρίας, στην Αθήνα και οι ιστορίες των ανθρώπων που ζουν στην ευρύτερη περιοχή αποτελούν πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία ενός δίσκου hip hop μουσικής. Ενώ, στο νησί της Τήνου, ένα άλλο project καταγράφει τα τοπικά παραδοσιακά τραγούδια, μετατρέποντάς τα σε μοτίβο ταπετσαρίας.

Οι εκδηλώσεις της πρωτοβουλίας SNFPHI περιλαμβάνουν δύο εργαστήρια, στο πλαίσιο του Athens Zine Bibliotheque project, με τίτλο «Extra-Terrestrial Ethnographies of the Future Present». Στα εργαστήρια, οι συμμετέχοντες δημιουργούν μία «συνεργατική εθνογραφία επιστημονικής φαντασίας», η οποία ρίχνει μία «εξωγήινη ματιά», απ’ έξω προς τα μέσα, στη ζωή μας, εν μέσω της πανδημίας.

Με την οικονομική υποστήριξη της πρωτοβουλίας SNFPHI, πτυχιούχοι και προπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Columbia συνεργάζονται για την υλοποίηση των projects. Η συνεργασία, άλλωστε, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αμφίδρομου σχεδιασμού της πρωτοβουλίας. «Στις ημέρες μας, ακόμα κι ένα κορυφαίο πανεπιστήμιο ενδέχεται να παραμένει αποκομμένο, μακριά από την ενέργεια της ζωής στον «δρόμο», από την ένταση της επικοινωνίας που στηρίζεται στο γεγονός ότι δεν θεωρούμε τίποτα δεδομένο», δήλωσε ο Mazower. «Έτσι, μπορούμε, λοιπόν, να μάθουμε και, ταυτόχρονα, να μοιραστούμε».

Η πρωτοβουλία SNFPHI δημιουργήθηκε το 2019, με αποκλειστική υποστήριξη από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Πέρα από το έργο του Ιδρύματος, που επικεντρώνεται στη διεύρυνση της πρόσβασης όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπων σε υψηλής ποιότητας καλλιτεχνικά και πολιτιστικά προγράμματα, το ΙΣΝ υποστηρίζει, παράλληλα, πλήθος προγραμμάτων που προσβλέπουν στην αναζήτηση πρωτοποριακών τρόπων για την εμπλοκή του κοινού στο κοινό έργο της διερεύνησης της κοινής, ανθρώπινης ύπαρξής μας.

Το Project What If, μία νέα έκθεση που διοργανώνει το We the Curious στο Bristol, αξιοποίησε 15.000 ερωτήσεις που υποβλήθηκαν από τους κατοίκους της πόλης, με σκοπό τη δημιουργία εκθεμάτων και έργων τέχνης, που αγγίζουν πλήθος θεματικών, από την «αορατότητα» έως την «ψυχή». Το Theater of War προσκαλεί τον κόσμο να συμμετάσχει σε συζητήσεις για θέματα που τον αφορούν άμεσα, με αφορμή δραματικές αναγνώσεις αρχαίων έργων, τα οποία θίγουν δύσκολα, επίκαιρα θέματα, από τη φυλετική αδικία έως τη μετανάστευση. Το ΙΣΝ παρείχε, επίσης, υποστήριξη στο Institute for Ideas & Imagination του Πανεπιστημίου Columbia, το οποίο βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την πρωτοβουλία SNFPHI. Το Ινστιτούτο εγκαινιάστηκε το 2017.

Καθώς ωριμάζει η πρωτοβουλία SNFPHI, τα projects, που πραγματοποιούνται στο πλαίσιό της, θα γίνονται σταδιακά διαθέσιμα στο ευρύ κοινό, μέσω διαδικτύου, προσφέροντας πρόσβαση στους καρπούς αυτής της διατλαντικής συνεργασίας και δικαιώνοντας, παράλληλα, τον όρο «δημόσιες» που περιλαμβάνεται στον τίτλο της πρωτοβουλίας.

«Αυτές οι συνεργασίες έχουν σκοπό να καλλιεργήσουν νέους δεσμούς, να αναπτύξουν ένα νέο κοινό και να μας βοηθήσουν να δούμε τον κόσμο μας μέσα από διαφορετικά μάτια», αναφέρει ο Mazower.