Υποστηρίζοντας τα Παιδιά που Ζουν στους Δρόμους της Σενεγάλης

Έχουν περάσει 31 χρόνια από την κύρωση της Συνθήκης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ και παραμένει, μέχρι και σήμερα, η πιο ευρέως υποστηριζόμενη συνθήκη δικαιωμάτων στην ιστορία. Έχει εμπνεύσει κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να αλλάξουν τη νομοθεσία τους για τη θέσπιση ασφαλιστικών δικλείδων, με σκοπό την προστασία παιδιών από την κακοποίηση και εκμετάλλευση, εξασφαλίζοντας τους, παράλληλα, μεγαλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, διατροφή και εκπαίδευση.

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στα δικαιώματά τους, για παράδειγμα, δεν προστατεύονται από πράξεις βίας και δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, σε υπηρεσίες υγείας, σε καθαρό νερό και συνθήκες υγιεινής. Ανάμεσα στα πλέον ευάλωτα παιδιά είναι εκείνα που ζουν στους δρόμους. Σύμφωνα με πηγές του ΟΗΕ, σήμερα περίπου 150 εκατομμύρια παιδιά ζουν στον δρόμο.i Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο υποχρεώθηκαν να απομονωθούν και να παραμείνουν στο σπίτι. Ωστόσο, τα παιδιά που ζουν στον δρόμο δεν έχουν επιλογή να μείνουν στο σπίτι ασφαλή, ούτε έχουν σαπούνι ή καθαρό νερό για να πλύνουν τα χέρια τους και επιπλέον δεν έχουν κανέναν τρόπο να διασφαλίσουν το φαγητό τους. Το ζήτημα των παιδιών που ζουν στον δρόμο αποτελεί ένα κοινωνικό πρόβλημα αυξανόμενης σημασίας, το οποίο απαιτεί την προσοχή μας, καθώς απειλεί τη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Τα παιδιά που ζουν στο δρόμο αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις που θέτουν την ψυχολογική, συναισθηματική και σωματική τους υγεία σε κίνδυνο. Οι συνέπειες των τραυμάτων που υφίστανται τα ακολουθούν μέχρι και την ενήλικη ζωή τους.

Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) έχει υποστηρίξει επανειλημμένα οργανισμούς που βοηθούν τα παιδιά που ζουν στον δρόμο, και αυτού του είδους η υποστήριξη βρίσκεται στην καρδιά του κοινωφελούς έργου του Ιδρύματος. Ένας από αυτούς τους οργανισμούς που, εδώ και κάποιο καιρό, υποστηρίζει το ΙΣΝ είναι το Samu Social Senegal, με αποστολή την υποστήριξη αυτών των παιδιών. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στους δρόμους του Ντακάρ ζουν 50.000 παιδιά, τα οποία πέφτουν συχνά θύματα εκμετάλλευσης και ζουν σε επισφαλείς συνθήκες.ii Τη δεδομένη χρονική περίοδο, το ΙΣΝ υποστηρίζει ένα πρόγραμμα ιατρικής και κοινωνικής παρέμβασης στην πόλη, για αυτά τα παιδιά.

Οι παρεμβάσεις του Samu Social Senegal έχουν επίκεντρο τα παιδιά, αποσκοπώντας στην αποκατάσταση της αξιοπρέπειας όσων βρίσκονται σε άσχημη ψυχολογική ή σωματική κατάσταση και όσων δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να ζητήσουν βοήθεια. Η παρέμβαση ξεκινά με κινητές ομάδες βοήθειας, οι οποίες βρίσκονται έξω στους δρόμους, οκτώ φορές την εβδομάδα (πέντε νύχτες και τρεις ημέρες). Παρέχουν ιατρική, ψυχοκοινωνική και διατροφική υποστήριξη στα παιδιά που ζουν στον δρόμο. Οι κινητές ομάδες ανταποκρίνονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, σε οποιαδήποτε περιοχή του Ντακάρ. Το έργο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς τα παιδιά που ζουν στον δρόμο έχουν πολλές φορές χάσει την εμπιστοσύνη τους στους ενήλικες και στα ιδρύματα. Οι ομάδες προσπαθούν με το έργο τους να αντιμετωπίσουν αυτήν την κατάσταση, να έρθουν εκείνες κοντά στα παιδιά. Αυτός είναι ένας τρόπος, αφενός, να παρέχουν ιατρική και κοινωνική υποστήριξη και, αφετέρου, να βοηθήσουν τα παιδιά να γνωρίσουν τον οργανισμό και, σταδιακά, να δεχθούν τη βοήθεια που χρειάζονται, προκειμένου να αφήσουν τη ζωή τους στον δρόμο.

Στη συνέχεια, όταν τα παιδιά είναι έτοιμα να αφήσουν την «παλιά τους ζωή», ο οργανισμός Samu Social Senegal τα φιλοξενεί στη δομή φιλοξενίας του. Εκεί τους παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη από κλινικό ψυχολόγο, αρχικά σε μεμονωμένες συνεδρίες και αργότερα σε ομαδικές συνεδρίες, με σκοπό να τα βοηθήσει να ξεπεράσουν τα τραύματά τους και τις δυσκολίες της ζωής, προκειμένου να αρχίσουν να ονειρεύονται και να σχεδιάζουν το μέλλον τους. Στη δομή φιλοξενίας του οργανισμού, τα παιδιά συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές, καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες. Παρέχεται η απαραίτητη βοήθεια σε όσα παιδιά είναι έτοιμα να επιστρέψουν στις οικογένειές τους, προκειμένου να καταστεί πιο ομαλή και ασφαλής η επιστροφή τους στο σπίτι. Τέλος, το Samu Social Senegal προσφέρει εργαστήρια και σεμινάρια σε άλλους οργανισμούς, που έχουν ως αποστολή την υποστήριξη των παιδιών του δρόμου, προκειμένου να μοιραστεί τις βέλτιστες πρακτικές του και να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των ηγετών της κοινότητας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κινητοποίηση των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων για την προστασία των παιδιών στη Σενεγάλη.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της πρωτοβουλίας, ο οργανισμός Samu Social Senegal έχει προσφέρει ιατρική και ψυχοκοινωνική βοήθεια σε 3.509 παιδιά, έχει διανείμει 7.104 γεύματα και, αυτή την περίοδο, φιλοξενεί στη δομή φιλοξενίας του 974 παιδιά και εφήβους. Συνολικά 192 παιδιά έχουν επιστρέψει στις οικογένειές τους και 204 επαγγελματίες έχουν συμμετάσχει στα εργαστήρια και στα σεμινάρια, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των παιδιών, καθώς και τη σημασία εφαρμογής μιας πολυδιάστατης προσέγγισης για τη στήριξη των παιδιών που ζουν στους δρόμους της Σενεγάλης.

Η πανδημία έχει φέρει τα παιδιά που ζουν στον δρόμο σε ακόμη πιο ευάλωτη θέση. Στο πλαίσιο αυτό, ο οργανισμός Samu Social Senegal ανακαίνισε πρόσφατα τη δομή φιλοξενίας του, προκειμένου να είναι σε θέση να διπλασιάσει τον αριθμό φιλοξενούμενών του. Υποστηρίζει, επίσης, τη διαχείριση των κέντρων υποδοχής που έχουν συσταθεί από την κυβέρνηση της Σενεγάλης για την ιατρική και ψυχοκοινωνική φροντίδα των παιδιών, καθώς και την κατάρτιση των εργαζομένων φροντίδας στα κέντρα για την ενίσχυση της προστασίας των παιδιών που ζουν στον δρόμο και η ζωή τους βρίσκεται σε κίνδυνο εξαιτίας της νόσου COVID-19.

Τα παιδιά καταλήγουν να ζουν στο δρόμο εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων, όπως οικογενειακούς, κοινωνικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς. Τα παιδιά αυτά είναι θύματα αδιαφορίας, βίας, φτώχειας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Το έργο του Samu Social Senegal είναι ιδιαίτερα σημαντικό, τώρα περισσότερο από ποτέ, εξαιτίας της πανδημίας COVID-19, που θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη ζωή των παιδιών που μένουν στους δρόμους του Ντακάρ. Το έργο του οργανισμού είναι πολυδιάστατο και η προσέγγισή του ολιστική, θέτοντας το συμφέρον των παιδιών στο επίκεντρο των παρεμβάσεών του. Χάρη στον συνδυασμό των δράσεων του –άμεση κινητοποίηση στους δρόμους, έκτακτη παροχή στέγης, επανασύνδεση με την οικογένεια και κινητοποίηση οικονομικών πόρων– προσφέρει σημαντικό αντίκτυπο και μετρήσιμα αποτελέσματα στη ζωή των παιδιών του δρόμου στο Ντακάρ.

Ange Munyakazi
Διεύθυνση Δωρεών ΙΣΝ